Đạo đức môi trường

Ngày đăng: 20/08/2024; 89

THANH KÝ

Với thành quả đạt được trong xây dựng nông thôn mới, Vĩnh Phúc được ghi nhận là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về sự chung sức này. Mặc dù kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn được đầu tư, phát triển trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn, tạo điều kiện cho sản xuất phát triển, song vấn đề môi trường thì vẫn không khỏi có những băn khoăn.

Bảo vệ môi trường là bảo vệ sự sống, bảo vệ sự phát triển bền vững, đây là nhiệm vụ chung của toàn xã hội. Lẽ đương nhiên, bảo vệ môi trường nông thôn thì trước nhất, người nông dân có vai trò rất quan trọng. Nhưng bên cạnh kết quả đã đạt được về phát triển kinh tế, xã hội, tình trạng ô nhiễm môi trường vẫn ngày càng có xu hướng gia tăng, đặc biệt là nguồn nước sinh hoạt ở các vùng nông thôn. Không kể việc phát triển công nghiệp đã gây ảnh hưởng, tác động nghiêm trọng đến môi trường nông thôn, đặc biệt là ô nhiễm không khí, nguồn nước mặt và nước ngầm, chất thải kim loại… song trực tiếp hơn phải kể đến nguyên nhân từ chính phát triển sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi, mặc dù tỉnh đã có sự đầu tư hỗ trợ thông qua nhiều chương trình, dự án nhằm xử lý các nguồn xả thải, hạn chế gây ô nhiễm môi trường. Có thể thấy, bên cạnh một số bệnh tật có tính chất di truyền thì tại các khu vực nông thôn đã xuất hiện các loại bệnh tật mới có tính chất lây lan và tính chất hiểm nghèo, trong đó có nguyên nhân từ sử dụng các sản phẩm độc hại hoặc bị ô nhiễm... Thế nhưng thực tế lại không khó để có thể đưa ra hàng loạt dẫn chứng về việc vi phạm các chuẩn mực đạo đức môi trường trong chấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường của các tổ chức, doanh nghiệp, người dân. Trong giải quyết các bất đồng, tranh chấp về môi trường cũng không thiếu cách ứng xử thiếu văn hoá. Bởi vậy, không chỉ đưa ra khái niệm mà con người đã xây dựng các nguyên tắc cơ bản để xây dựng đạo đức môi trường. Nếu có được đạo đức môi trường đúng đắn, lành mạnh thì không những thiên nhiên được bảo vệ, được tôn tạo để ngày càng giàu, càng đẹp hơn mà bản tính tự nhiên của con người cũng được bảo toàn, hạnh phúc hơn, xã hội càng có điều kiện phát triển hơn.

Nghe nói ở Thái Lan có chuyện rằng, từ triết lý “kinh tế vừa đủ” của Nhà Vua xuất hiện từ năm 2002, người ta đã xây dựng các mô hình kinh tế nông nghiệp, rồi chia sẻ cho nhau, tạo sự lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội của người Thái. Điển hình ở đây là những mô hình canh tác nông nghiệp theo tỷ lệ “30 - 30 - 30 và 10”. Tức là trên một mảnh đất sinh sống của một gia đình thì 30% diện tích là nước dùng trong sinh hoạt và tưới tiêu, 30% diện tích để trồng lúa, 30% diện tích là để trồng các loại cây khác hoặc trồng rừng và chỉ 10% diện tích còn lại dùng cho con người sinh sống. Thực chất, đây là định hướng phương thức sản xuất đa canh. Và với phương thức canh tác này, một người nông dân sẽ tạo ra nhiều sản phẩm từ các loại cây trồng để phục vụ cuộc sống hằng ngày như: thực phẩm, thuốc men, dầu gội, xăng sinh học, nhà ở… mà không cần phải trông chờ vào bất cứ ai và còn có thể đóng góp cho xã hội. Ngoài ra, phương thức đa canh còn là cách để trang bị cho người nông dân có khả năng chịu đựng trước sự biến đổi khí hậu. Nếu hạn hán, người nông dân biết sử dụng đất trộn với rơm và các loại lá cây, để phủ lên những khu vực canh tác nhằm giữ ẩm cho cây trồng phát triển hoặc chống cháy rừng. Còn trong mùa mưa, người ta sẽ đào những cái hố tích trữ nước mưa, để tiết kiệm nước. Mục tiêu chính ở đây, là con người hiểu được tất cả những thứ mà mình có được là đều do thiên nhiên ban tặng. Triết lý “kinh tế vừa đủ” cũng chính là ý nghĩa đó. Lớn lao hơn, đó chính là đạo đức môi trường.

T.K